Τα τελευταία χρόνια η Υπνοθεραπεία αποκτά όλο και περισσότερη αναγνωρισιμότητα ως μία αρκετά αποτελεσματική μέθοδος ψυχοθεραπείας. Ακόμη όμως υπάρχει σύγχυση μεταξύ της Υπνοθεραπείας και του Υπνωτισμού. Πολλές φορές όταν κάποιος ακούει για υπνοθεραπεία σκέφτεται ότι κάποιος θα του πάρει τον έλεγχο και θα του επιβάλει να κάνει πράγματα που δεν θέλει. Αυτό είναι υπνωτισμός και δεν έχει καμία σχέση με θεραπεία.

Η Υπνοθεραπεία είναι αρκετά ευεργετική. Πρόκειται για μία θεραπευτική μέθοδο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία και τη διαχείριση κρίσεων πανικού, διατροφικών διαταραχών, εθισμών, διαταραχών ύπνου, κατάθλιψης, πόνου, φοβιών, κ.α, δημιουργώντας μία διαφορετική κατάσταση συνειδητότητας κατά της διάρκεια της οποίας μπορούμε να διαχειριστούμε, να απελευθερώσουμε τα τραύματα τα οποία ευθύνονται για συμπεριφορές και συναισθήματα και να επαναπρογραμματίσουμε το μυαλό μας. Όλα τα οφέλη της υπνοθεραπείας είναι φυσικά και δεν έχουν παρενέργειες όπως τα φάρμακα. Η υπνοθεραπεία βελτιώνει και επηρεάζει τις ζωές αλλάζοντας τον τρόπο που ένα άτομο διαμορφώνει συνήθειες, σκέψεις και κατ’ επέκταση πεποιθήσεις. Ως κύριο αποτέλεσμα, αυτή η μέθοδος απελευθερώνει ορμόνες όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη στον εγκέφαλό μας για να μας βοηθήσουν να ζήσουμε πιο ευτυχισμένες ζωές.

Τα πολύ γρήγορα αποτελέσματα της Υπνοθεραπείας οφείλονται στο ότι κατά τη διάρκεια της συνεδρίας:

  • Το σώμα χαλαρώνει οπότε η οποιαδήποτε έκκριση ορμονών άγχους (κορτιζόλης, αδρεναλίνης, νορεπινεφρίνης) σταματάει επιτρέποντας στο σώμα να ξεκουραστεί.
  • Το μυαλό σταματάει να εστιάζει σε εξωτερικά γεγονότα και ενεργοποιείται η διαδικασία της ενδοσκόπησης αναγκάζοντας το μυαλό να εστιάσει στο πραγματικό πρόβλημα και να ενεργοποιήσει το μηχανισμό αυτοθεραπείας του σώματος.
  • Μέσω υποβολών και τεχνικών ανάλογα με το θέμα που απασχολεί το κάθε άνθρωπο, γίνεται συναισθηματική απελευθέρωση τραύματος δίνοντας έτσι τη δυνατότητα άμεσης ανάκτησης ενέργειας.

Ας πάμε όμως και λίγο πιο βαθειά: Κατά τη διάρκεια της Υπνοθεραπείας σημαντικό ρόλο παίζει η ενεργοποίηση των νευροδιαβιβαστών:

  • Σεροτονίνη: C10H12N2O
  • Ντοπαμίνη: C8H11NO2
  • GABA: C4H9NO2
  • Νευροπεπτίδια
    • Υποδοχείς εγκεφάλου
    • Εγκεφαλικά κυκλώματα

Οι νευροδιαβιβαστές είναι οι χημικές ουσίες που επιτρέπουν τη μετάδοση σημάτων από τον έναν νευρώνα σε έναν άλλο μέσω μικρών κενών που ονομάζονται συνάψεις. Υπάρχουν τρεις κύριοι νευροδιαβιβαστές που ενεργοποιούνται με την υπνοθεραπεία: Σεροτονίνη (C10H12N20), Ντοπαμίνη (C8H11NO2), GABA (C4H9NO2). Η ντοπαμίνη οδηγεί την ανταλλαγή πληροφοριών από το ένα μέρος του εγκεφάλου στο άλλο, που εμπλέκεται στην εκμάθηση νέων ιδεών και η απελευθέρωσή της δίνει ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Η GABA σχετίζεται με το άγχος και τους πόνους, αλλά μια έκκριση ισορροπημένης ποσότητας GABA, έχει ηρεμιστική δράση στον εγκέφαλο και το μυαλό. Η σεροτονίνη βρίσκεται στο έντερο και ρυθμίζει την όρεξη, τον ύπνο, τη μνήμη και τη μάθηση, τη θερμοκρασία, τη διάθεση και τη συμπεριφορά. Τα νευροπεπτίδια δρουν σαν νευροδιαβιβαστές. Αποτελούν μια αλυσίδα αμινοξέων που απελευθερώνονται είτε στο αίμα, είτε απευθείας στον εγκέφαλο ενεργοποιώντας του κατάλληλους υποδοχείς. Για παράδειγμα, η ωκυτοκίνη και η βαζοπρεσίνη έχουν εντυπωσιακές και συγκεκριμένες επιπτώσεις στις κοινωνικές συμπεριφορές. Σε αντίθεση με τους νευροδιαβιβαστές, τα νευροπεπτίδια έχουν παρατεταμένη δράση και επίδραση παρέχοντας μεγάλη βοήθεια σε ανθρώπους που υποβάλλονται σε υπνοθεραπεία.

Εγκεφαλικά κύματα

Τα δύο βασικά εγκεφαλικά κύματα στα οποία ο εγκέφαλος λειτουργεί κατά τη διάρκεια της Υπνοθεραπείας είναι τα Άλφα και τα Θήτα. Τα κανονικά εγκεφαλικά κύματα για την καθημερινή λειτουργία είναι τα Βήτα μεταξύ 14-40 Hertz. Μέσω της χαλάρωσης και των κλειστών ματιών ο εγκέφαλος προσαρμόζει τα εγκεφαλικά κύματα σε χαμηλότερες συχνότητες. Τα κύματα Άλφα είναι μία ελαφριά υπνωτική κατάσταση συνειδητότητας (7,4-14 Hertz) τα οποία όμως είναι πολύ αποτελεσματικά στον επαναπρογραμματισμό του νου.  Κατά τη διάρκεια των κυμάτων Άλφα επιτυγχάνεται βαθιά χαλάρωση, αύξηση της φαντασίας, της οπτικοποίησης, της μάθησης και της συγκέντρωσης και προέρχεται από τον ινιακό λοβό. Μια πιο βαθιά υπνωτική κατάσταση είναι τα κύματα Θήτα (4-7,5 Hertz) όπου πρόκειται για μία υπνωτική αίσθηση (κατάσταση ύπνου και ξύπνου) κατά την οποία βιώνουμε ζωντανές απεικονίσεις, μεγάλη έμπνευση, βαθιά δημιουργικότητα και εξαιρετική διορατικότητα. Είναι το βασίλειο του υποσυνείδητου, ή γνωστό ως η φωνή της σιωπής, και προέρχεται από τον εγκεφαλικό φλοιό.

Παρατηρούμε λοιπόν ότι η Υπνοθεραπεία έρχεται να θεραπεύσει όχι μόνο το υλικό σώμα αλλά επενεργεί και στα τρία σώματα: Νοητικό, Συναισθηματικό και Υλικό, για αυτό άλλωστε είναι και τόσο αποτελεσματική.

Ο ρόλος της Χημείας του εγκεφάλου

Τα εγκεφαλικά κύματα, οι νευροδιαβιβαστές και τα νευροπεπτίδια συμβαίνουν φυσικά στο ανθρώπινο σώμα. Η Υπνοθεραπεία λειτουργεί χαμηλώνοντας τα εγκεφαλικά κύματα και επιτρέποντας το υποσυνείδητο να δεχθεί υποδείξεις/ προτάσεις. Όταν τα παλιά μοτίβα σκέψης (όπως οι συνήθειες) απελευθερώνονται και σχηματίζονται νέα σχέδια σκέψης κατά τη διάρκεια της υπνοθεραπείας, τα νευροπεπτίδια διεγείρονται και δημιουργούν νέα δίκτυα στον εγκέφαλο. Στη συνέχεια απελευθερώνονται χημικές ουσίες στο σώμα και οι οδηγίες του υπνοθεραπευτή μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση και τη διαχείριση των προβλημάτων που αναφέρθηκαν προηγουμένως.

Μέσω της υπνοθεραπείας είναι πολύ αποτελεσματική η αντιμετώπιση του πόνου και των κακών συνηθειών όπως το κάπνισμα.

Για τη διαχείριση του πόνου χρησιμοποιείται ο σωματοαισθητικός φλοιός, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την απτική εμπειρία και τον πόνο. Οι χημικές ουσίες που εκκρίνονται μπορούν να εμποδίσουν τις αισθήσεις του πόνου μειώνοντας τον πόνο. Σε διάφορα σημεία του νευρικού συστήματος, που ονομάζονται πύλες, τα νευροπεπτίδια αποφασίζουν ποιες αισθήσεις θα μπλοκάρουν και ποιες θα ενεργοποιήσουν. Έτσι κάποια επώδυνα ερεθίσματα δεν φτάνουν ποτέ στον εγκέφαλο. Αυτή η διαδικασία ελέγχου μπορεί να ενεργοποιηθεί κατά τη διάρκεια της υπνοθεραπείας. Όταν ο εγκέφαλος έρχεται σε επαφή με τις αισθήσεις, ενεργοποιείται το συναισθηματικό κέντρο του εγκεφάλου και με το στοιχείο του φόβου, το συναίσθημα μετατρέπεται σε πόνο.

Η αφαίρεση της  συναισθηματικής προσκόλλησης στον πόνο είναι ένα ακόμη κομμάτι της υπνοθεραπείας.

Αυτή η διαδικασία λειτουργεί όπως η μορφίνη: αποκόπτεται η άμεση επαφή με το σώμα και οι αισθήσεις του σώματος δεν έχουν σημασία. Επίσης, η υπνοθεραπεία μπορεί να ελέγξει τον πόνο κάνοντας τον εγκέφαλο να απελευθερώσει μεγάλες ποσότητες από ενδορφίνες. Για να γίνει αποκοπή από συνήθειες ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τον προμετωπιαίο φλοιό που είναι το μέρος λήψης αποφάσεων του εγκεφάλου. Όταν απελευθερώνονται τα νευροπεπτίδια συνδέονται με υποδοχείς και ενεργοποιούν μια σειρά γεγονότων μέσα στο κύτταρο ή τον νευρώνα και τους αναγκάζουν να γίνουν ενεργοί. Ένα μόνο μόριο που απελευθερώνεται από έναν νευρώνα είναι ικανό να ενεργοποιήσει έναν άλλο νευρώνα και στη συνέχεια ενεργοποιείται ένα ολόκληρο κύκλωμα. Ένα κύκλωμα είναι ικανό να αλλάξει συναισθήματα και συμπεριφορές. Επομένως, ένας υπνοθεραπευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει την ύπνωση, τη δύναμη της υποβολής αλλά και τη διέγερση συναισθήματος για να αλλάξει τον πόνο ή τις κακές συνήθειες ενός ατόμου πραγματοποιώντας «επανακαλωδίωση» νέων δικτύων στον εγκέφαλό του.

Σύντομη αναδρομή

Ύπνωση σημαίνει ύπνος του νευρικού συστήματος και υπνοθεραπεία θεραπεία κατά τη διάρκεια του ύπνου του νευρικού συστήματος. Η ύπνωση (ή αλλιώς εγκοίμηση) στην αρχαιότητα χρησιμοποιούνταν σε θρησκευτικές τελετουργίες και εκτελούνταν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αλλά στη δεκαετία του 1700 και του 1800 πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι η ύπνωση εκτελούνταν από μάγους και πνεύματα. Στα τέλη του 1700, ένας Αυστραλός γιατρός, ο Φραντς Μέσμερ έγινε ο πατέρας της υπνοθεραπείας.  Στα παλαιότερα χρόνια η ύπνωση γινόταν με κάποιο φωτεινό αντικείμενο ή κάποιο εκκρεμές, μπροστά στα μάτια των ανθρώπων στο οποίο εστίαζαν μέχρι να πέσουν σε βαθύ ύπνο. Οι τεχνικές αυτές μπορεί να χρησιμοποιηθούν και σήμερα, όμως μία άνετη στάση (π.χ ανάκλισης), μυϊκή χαλάρωση και οπτική στερέωση που ακολουθείται από κλείσιμο των ματιών είναι πιο αποτελεσματικό και πιο απαλό για κάποιον. Στη συνέχεια, ανάλογα με το πρόβλημα που μπορεί να υπάρχει ο υπνοθεραπευτής με εξειδικευμένες τεχνικές διαχειρίζεται την αιτία του προβλήματος (συμπτώματος) κάτι που σε υποσυνείδητη κατάσταση είναι πολύ πιο αποτελεσματικό καθώς η κατάσταση που βρίσκεται ο άνθρωπος του επιτρέπει να είναι πιο ανοιχτός και δεκτικός σε αντίθεση με τη συνειδητή κατάσταση του νου. Το 1958 η AMA (Αμερικανική Ιατρική Ένωση) αναγνώρισε την υπνοθεραπεία ως μία αποδεδειγμένα αποτελεσματική θεραπευτική τεχνική.

Δαφόπουλος Ευάγγελος – Ψυχολόγος – Κλινικός Υπνοθεραπευτής, PLR Therapist Θεραπευτής NLP, Heartmath Coach

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του, μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το Κέντρο Κλινικής Υπνοθεραπείας & NLP με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση

Πηγές:

https://en.wikipedia.org/wiki/Hypnosis

https://www.ibtimes.co.uk/hypnotherapy-what-happens-your-brain-during-hypnosis-how-can-it-help-you-1550155

http://www.livestrong.com/article/175158-dopamine-vs-serotonin/

https://www.dnalc.org/view/2388-Neuropeptides-can-Change-Emotions-.html

http://www.balancingbrainchemistry.co.uk/peter-smith/1/Brain-Chemistry-HOME.html

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2856099/

http://serendip.brynmawr.edu/bb/neuro/neuro00/web2/Vasiliadis.html

http://www.webmd.com/anxiety-panic/guide/mental-health-hypnotherapy